Cỏ Vetiver và những hoạt tính có lợi trong chăm sóc sức khỏe, sắc đẹp

Cỏ Vetiver hay còn được gọi là cỏ hương lau, cỏ hương bài, với tên khoa học là Vetiveria zizanioides gần đây mới được đổi tên là Chrysopogon zizanioides L.. Từ lâu loài cây này đã được biết đến với bộ rễ chắc khỏe cùng hương thơm vô cùng đặc biệt và cuốn hút.

Tại Việt Nam, Vetiver được biết đến rộng rãi trong các ứng dụng chống sạt lở, cải tạo đất, nước và xử lý ô nhiễm nhưng rất ít người biết rằng loài cây này vốn được dùng như một vị thuốc quý trong y học cổ truyền Ấn Độ, Trung Quốc, Thái Lan v.v… Nếu được canh tác và thu hoạch đúng cách, nó có thể mang lại nguồn lợi lớn thông qua các ứng dụng cho việc chăm sóc sức khỏe, sắc đẹp.

Một số hoạt tính có lợi trong chăm sóc sức khỏe, sắc đẹp của cỏ Vetiver có thể kể đến như: chống viêm, sát trùng, kích thích tình dục, làm liền sẹo, làm dịu thần kinh, giúp nhanh lành vết thương, an thần, giúp bình tĩnh, xoa dịu cảm xúc, thư giãn v.v…

Tinh dầu Vetiver là loại tinh dầu cực kỳ được yêu thích và phổ biến trong liệu pháp mùi hương (aromatherapy).

Trong bài viết này, Herbbank sẽ giới thiệu với bạn chi tiết hơn về các hoạt tính có lợi của Vetiver trong chăm sóc sức khỏe, sắc đẹp.

Cánh đồng cỏ Vetiver 2 năm tuổi, độ tuổi lý tưởng để khai thác các hoạt tính sinh học và dược lý của nó.

1. Khai thác cỏ Vetiver để ứng dụng trong chăm sóc sức khỏe, sắc đẹp như thế nào?

Hai dạng sản phẩm/chế phẩm từ Vetiver được sử dụng phổ biến nhất trong chăm sóc sức khỏe và sắc đẹp hiện tại là tinh dầu Vetiver và Nước cất rễ cỏ Vetiver (hydrosol Vetiver).

1.1. Tinh dầu Vetiver

Là các hợp chất hữu cơ bay hơi không tan trong nước thu được trong quá trình chưng cất rễ cỏ Vetiver bằng phương pháp chưng cất hơi nước. Tinh dầu Vetiver thường có màu vàng óng đến màu nâu đậm. Mùi hương ngọt sâu nhưng vẫn thanh mát, có sự hòa quyện tuyệt vời của hương thảo mộc, hương gỗ, hương đất và hương khói.

Tinh dầu Vetiver thường được sử dụng để pha chế các loại nước hoa cao cấp hoặc sử dụng làm thành phần cho các loại dược phẩm, mỹ phẩm. Bạn cũng có thể sử dụng tinh dầu Vetiver để khuếch tán tạo hương thơm trong không gian hoặc làm thành phần cho các ống hít mũi với công dụng giúp thư giãn, an thần, bình tĩnh, giảm lo lắng v.v…

2.2. Nước cất rễ cỏ Vetiver (Hydrosol Vetiver)

Là phần nước thu được trong quá trình chưng cất rễ cỏ Vetiver bằng phương pháp chưng cất hơi nước. Trong nước cất rễ cỏ Vetiver thường sẽ có nước, các hợp chất hữu cơ bay hơi hòa tan trong nước và một lượng nhất định các hạt tinh dầu siêu nhỏ lơ lửng trong nước.

Nước cất rễ cỏ vetiver thường có mùi hương giống mùi hương của tinh dầu nhưng ở nồng độ thoảng nhẹ hơn rất nhiều. Phần nước này cũng có các đặc tính trị liệu giống như đặc tính trị liệu của tinh dầu, ngoài ra nó còn có những đặc tính trị liệu khác bởi vì nó còn có chứa các hợp chất hữu cơ bay hơi có khả năng hòa tan trong nước.

Nếu sử dụng tinh dầu Vetiver trên da, bạn sẽ phải pha loãng nó bằng dầu nền. Thường nồng độ tinh dầu Vetiver pha loãng để sử dụng trên da rơi vào khoảng 1 – 5%, nồng độ tối đa không quá 15%. Tuy nhiên, với nước cất rễ cỏ vetiver thì bạn có thể sử dụng trực tiếp trên da mà không cần phải pha loãng.

Sử dụng nước cất thảo mộc hay hydrosol nói chung đang là một xu hướng chăm sóc sức khỏe và sắc đẹp mới trong thời gian gần đây, bởi vì đặc tính an toàn, dịu nhẹ, tiện lợi và dễ dàng sử dụng của nó.

Rất nhiều hãng mỹ phẩm cao cấp cũng dần chuyển sang sử dụng hydrosol để thay thế cho tinh dầu và nước trắng trong thành phần sản phẩm của họ.

Nước cất rễ cỏ Vetiver có mùi hương thư giãn, cuốn hút cùng rất nhiều đặc tính trị liệu tuyệt vời.

2. Các hoạt tính có lợi của Vetiver trong chăm sóc sức khỏe, sắc đẹp

2.1. Kháng viêm (Anti Inflammatory)

Tinh dầu này có tác dụng làm dịu và làm mát rất tốt, giúp xoa dịu và làm giảm mọi loại viêm nhiễm. Đặc biệt hiệu quả trong việc giảm viêm ở hệ tuần hoàn và hệ thần kinh. Nó được chứng minh là một phương pháp điều trị phù hợp cho các trường hợp viêm do nắng nóng, mất nước và gió nóng (một loại gió nóng và khô phổ biến vào mùa hè ở các vùng khô hạn của Ấn Độ và một số nước láng giềng).

2.2. Chống nhiễm trùng (Antiseptic)

Ở Ấn Độ, rễ cỏ Vetiver và các chất chiết xuất từ nó như tinh dầu Vetiver, nước cất Vetiver (Vetiver hydrosol) được sử dụng phổ biến cho việc chống nhiễm trùng.

Tinh dầu Vetiver đã được các nghiên cứu khoa học chứng minh là có hiệu quả trong việc tiêu diệt và ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus) – một trong những tác nhân gây nhiễm trùng phổ biến. Cơ chế kháng khuẩn của tinh dầu này được cho là liên quan đến khả năng phá vỡ màng tế bào vi khuẩn, ức chế quá trình tổng hợp protein và gây tổn thương đến DNA của vi khuẩn. Các thành phần hóa học trong tinh dầu Vetiver, như sesquiterpenes và alcohols, đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện các tác động này.

2.3. Kích thích tình dục (Aphrodisiac)

Tinh dầu Vetiver từ lâu đã được biết đến với hương thơm ấm áp, nồng nàn và những lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe. Ngoài khả năng làm dịu tinh thần, giảm căng thẳng, tinh dầu này còn được xem là một “thần dược” cho đời sống tình dục. Các nghiên cứu cho thấy, một số thành phần trong tinh dầu Vetiver có khả năng kích thích các vùng não bộ liên quan đến ham muốn và khoái cảm, từ đó giúp tăng cường ham muốn và cải thiện chức năng tình dục. Cơ chế hoạt động này giải thích tại sao tinh dầu Vetiver thường được sử dụng để hỗ trợ điều trị các vấn đề như lãnh cảm, bất lực.

2.4. Làm lành sẹo (Cicatrisant)

Tinh dầu Vetiver được cho là có khả năng làm lành sẹo. Các thành phần hoạt chất trong tinh dầu này có khả năng kích thích quá trình tái tạo tế bào da, giúp các mô mới hình thành nhanh chóng để thay thế những vùng da bị tổn thương. Đồng thời, tinh dầu Vetiver còn có tác dụng kháng viêm, giảm sưng đỏ, từ đó làm mờ các vết sẹo và giúp da trở nên mịn màng hơn.

2.5. Làm dịu hệ thần kinh (Nervine)

Mùi hương Vetiver có thể giúp làm dịu hệ thần kinh, nó được ứng dụng cho mục đích chữa lành và cải thiện những tổn thương thần kinh do sốc, sợ hãi, căng thẳng, trầm cảm v.v… Ngoài ra, nó cũng có thể giúp làm giảm các triệu chứng rối loạn thần kinh, các cơn động kinh và một số bệnh lý thần kinh như bệnh Parkinson, mất kiểm soát tay chân, v.v…

2.6. An thần (Sedative)

Tinh dầu Vetiver được biết đến như một loại thuốc an thần. Nó có tác dụng làm dịu các kích thích thần kinh, các cơn đau, co giật và các cơn bùng phát cảm xúc như tức giận, lo lắng, động kinh, cơn hoảng loạn, sự bồn chồn, căng thẳng thần kinh, v.v. và thậm chí có lợi cho những bệnh nhân mất ngủ.

2.7. Thuốc bổ (Tonic)

Tinh dầu có tác dụng tương tự như việc đại tu và bảo dưỡng một chiếc xe. Nó giúp tăng cường mọi hệ thống chức năng trong cơ thể, bao gồm hệ tiêu hóa, hệ hô hấp, hệ tuần hoàn, hệ bài tiết, hệ miễn dịch, hệ nội tiết, hệ thần kinh và hệ thần kinh. Do đó, tóm lại, nó giúp duy trì hệ thống trao đổi chất, trẻ hóa cơ thể, tăng cường sức khỏe và tăng cường miễn dịch.

2.8. Lành vết thương (Vulnerary)

Tinh chất dầu Vetiver có đặc tính giúp lành vết thương bằng cách thúc đẩy sự phát triển của mô mới tại vị trí bị thương và đồng thời bảo vệ vết thương khỏi nhiễm trùng bằng cách ức chế sự phát triển của vi khuẩn và thúc đẩy sự tập trung của bạch cầu và tiểu cầu tại vị trí đó.

2.9. Lành da (Healing)

Tinh dầu Vetiver giúp hình thành mô mới, được sử dụng để đẩy nhanh quá trình lành vết thương và phục hồi da, cũng như loại bỏ vết bẩn, vết thâm trên da và cả sẹo. Ngoài ra, nó còn được sử dụng để sửa chữa các vết nứt và rãnh trên da do nhiều nguyên nhân khác nhau như mang thai, chế độ ăn uống, dị ứng, bỏng.

2.10. Giúp bình tĩnh (Calming)

Rễ Vetiver được sử dụng để tạo ra các loại trà thảo dược và tinh dầu Vetiver có thể được dùng trong các ống hít mũi, dầu massage, tinh dầu khuếch tán giúp thư giãn và phục hồi sau những căng thẳng mệt mỏi. Nó giúp vượt qua những tình trạng sốc, sợ hãi, căng thẳng cao độ, hoảng loạn, v.v…

2.11. Các hoạt tính có lợi khác

Ngoài các hoạt tính có lợi kể trên, tinh dầu Vetiver cũng có thể mang lại một số lợi ích khác như: giúp tăng cường sức khỏe xương, điều trị bệnh thấp khớp, gout, viêm khớp, đau nhức cơ bắp, khô da, chuột rút v.v…

Với những lợi ích tuyệt vời mà Vetiver có thể mang lại cho việc chăm sóc sức khỏe và sắc đẹp, loại cỏ này đang ngày càng được quan tâm và sử dụng rộng rãi hơn ở Việt Nam cũng như trên thế giới.