Cỏ Vetiver – Chống sạt lở taluy, giữ đất công trình

tên thường gọi : Cỏ Vetiver
Tên khoa học : Chrysopogon zizanioides
Bộ : Bộ Hòa thảo
Cấp độ : Loài
Lớp cao hơn : Chrysopogon
Họ (familia) : Poaceae
Giới (regnum) : Plantae
Cỏ Vetiver (Cỏ hương bài hay cỏ hương lau) là một loài cỏ sống lâu năm thuộc họ Hòa thảo, có nguồn gốc từ Ấn Độ. Tên gọi vetiver có nguồn gốc từ tiếng Tamil. Các tài liệu cổ bằng tiếng Tamil có đề cập tới việc sử dụng cỏ vetiver cho các mục đích y học.

ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI

Cỏ Vetiver không có thân ngầm,bộ rễ đồ sộ phát triển rất nhanh, trong một số điều kiện, ngay trong năm đầu tiên rễ đã ăn sâu tới 3-4m. Nhờ đó nó có khả năng chịu hạn đặc biệt và giúp hạn chế xói mòn đất ngay cả khi có dòng nước xiết chảy qua.

Những chồi non phát triển từ phần cổ rễ dưới mặt đất khiến cỏ Vetiver chống chịu được lửa cháy, sương, gió, sự giẫm đạp của người đi lại và chăn thả gia súc.

Sức chống chịu sâu bệnh cao.

Khi bị bùn đất lấp, rễ  mới có thể  mọc ra từ những đoạn thân phía trên và cỏ

Vetiver tiếp tục phát triển và phát huy tác dụng.

ĐẶC ĐIỂM SINH LÝ

Cỏ Vetiver chịu được những biến đổi lớn về khí hậu như hạn hán, ngập úng và khoảng dao động nhiệt độ rất rộng, từ -22 0C đến 55 0C.

Cỏ Vetiver có khả  năng phục hồi rất nhanh sau khi bị tác hại bởi khô hạn, sương giá,ngập mặn và những điều kiện bất thuận khác, khi thời tiết tốt trở lại và đất được cải tạo.

Cỏ Vetiver có thể thích nghi được với rất nhiều loại đất có độ pH dao động từ 3,3 đến 12,5 mà không cần đến biện pháp cải tạo đất nào.

Cỏ Vetiver có khả  năng chống chịu rất cao đối với các loại thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ v.v.

Cỏ Vetiver có khả  năng hấp thụ  rất cao các chất hòa tan trong nước như Nitơ (N), Phốtpho (P) và các nguyên tố kim loại nặng có trong nước bị ô nhiễm.

Nó có thể mọc tốt trên nhiều loại đất như đất chua, đất kiềm, đất mặn và đất chứa nhiều Na, Mg, Al, Mn hoặc các kim loại nặng như As, Cd, Cr, Ni, Pb, Hg, Se và Zn.

ĐẶC ĐIỂM SINH THÁI

Là giống cỏ điển hình của miền nhiệt đới.

Cỏ Vetiver không chịu được bóng râm. Bóng râm làm giảm khả năng sinh trưởng và phát triển của cỏ, thậm chí có thể làm cho nó lụi đi. Vì vậy, tốt nhất là nên trồng cỏ Vetiver ở nơi đất trống, không bị các loài cây cỏ khác che phủ, thậm chí khi mới trồng có thể  cần phải trừ  cỏ  dại. Khi trồng ở những nơi nền đất không ổn định, dễ bị sạt lở, xói mòn.

Cỏ Vetiver trước hết giúp hạn chế được sạt lở, xói mòn, tiến tới ổn định nền đất (đặc biệt là nơi đất dốc), tiếp đó giúp cải thiện  điều kiện môi trường, vi khí hậu,  để sau  đó có thể trồng  được những loài cây khác mà ta muốn.

KHẢ NĂNG CHỊU LẠNH CỦA  CỎ VETIVER

Mặc dù là loài thực vật nhiệt đới Cỏ Vetiver vẫn có thể sống được ở những nơi rất lạnh.

Khi đó chỉ có ngọn cỏ bị táp, còn những điểm sinh trưởng ngầm dưới đất của nó vẫn sống.

Những nghiên cứu gần đây cho thấy nhiệt độ đất tối ưu cho rễ  cỏ Vetiver phát triển là 25 0C. Ở nhiệt độ đất 15 0C, vẫn có một số ít chồi non nhú ra và ở 13 0C, rễ vẫn mọc thêm 12,6cm/ngày.

Như vậy là Cỏ Vetiver không ngủ đông ở nhiệt độ này, và bằng phương pháp ngoại suy có thể biết hiện tượng nghỉ đông xảy ra khi nhiệt độ xuống khoảng 5 0C .

PHƯƠNG PHÁP NHÂN GIỐNG CỎ VERTIVER

Vườn ươm

Ở vườn ươm có thể nhân giống cỏ Vetiver bằng hom và bằng phương pháp cấy mô. Dưới đây là một số yêu cầu cần thiết để xây dựng kế hoạch và tạo lập một vườn ươm giống

Cỏ Vetiver cho năng suất cao và dễ quản lý

Chất đất

Tốt nhất là dùng đất cát pha hoặc đất nhiều mùn để dễ nhổ, ít gây tổn thương cho rễ và cổ rễ. Cũng có thể dùng đất thịt pha nhưng không nên dùng đất thịt nặng

Địa hình

Cỏ Vetiver khi trưởng thành có thể phát triển tốt  ở  nơi ngập nước. Khi mới trồng, cỏ non dễ bị còi cọc do nước đọng. Vì vậy, nên chọn nơi  đất hơi dốc  để tránh  đọng nước khi có mưa hoặc khi tưới quá nhiều nước. Cũng có thể ươm cỏ giống ở nơi đất bằng nhưng lưu ý tránh để đọng nước, ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây con.

Trồng 3 tép 1 khóm. Khóm cách nhau 20cm, trồng thành hàng. Mỗi hàng cách nhau 0,5m

Bóng râm

Có  ảnh hưởng xấu  đến sự sinh trưởng, phát triển của Cỏ Vetiver, vì vậy nên ươm ở nơi đất trống. Cũng có thể gieo ươm ở nơi không hoàn toàn bị che phủ bởi bóng râm.
Trồng cỏ ở vườn ươm:

Hom giống hoặc cây con cần trồng dày thành hàng theo đường đồng mức để dễ sử dụng máy móc khi thu hoạch.

Tưới nước

Nên sử  dụng hệ thống phun  để  tưới  được  đều trong những tháng đầu tiên. Về sau, khi cỏ đã đủ lớn thì có thể tưới ngập chân.

Thu hoạch

Khi cỏ đã trưởng thành (3-5 tháng sau khi trồng), có thể thu hoạch bằng tay hoặc bằng máy. Nếu dùng máy, cần  đào rễ ở độ sâu 20-25cm dưới mặt đất. Lưu ý tránh không làm tổn thương phần cổ  rễ  của cỏ. Muốn vậy, tốt nhất là nên dùng cày một lưỡi hoặc cày một  đĩa để có thể điều chỉnh dễ dàng .

Sử  dụng các loại máy móc

Ở những vườn ươm quy mô lớn, có thể dùng máy cấy có điều chỉnh để trồng cỏ Vetiver. Có thể sử dụng một số loại máy nông nghiệp khác như máy tạo luống, máy làm cỏ, máy cắt, máy thu hoạch.

Hướng dẫn kỹ thuật

Muốn ươm Cỏ Vetiver đạt hiệu quả cao cần hướng dẫn kỹ thuật đầy đủ cho đội ngũ cán bộ, công nhân chăm sóc vườn ươm.